Đề tài:

Trong lời ru của người mẹ Tà-ôi (Lời ru đàn con lớn trên lưng mẹ – Nguyễn Khoa Điềm) không chỉ có tình yêu thương con tha thiết mà còn có tình cảm và ý thức về hành động cách mạng của người mẹ. những người yêu nước”.

Phân tích bài thơ Khúc hát ru đàn con lớn trên lưng mẹ – Nguyễn Khoa Điềm để chứng minh cho ý kiến ​​trên.

Phân công:

Trong những năm kháng chiến chống ngoại xâm, mọi tình cảm riêng tư của mỗi người đều gắn bó sâu sắc với tình yêu quê hương đất nước. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, người đọc biết đến một ông Hai trong truyện ngắn “Làng” của Kim Lân – một người nông dân có tình yêu làng gắn liền với tình yêu đất nước thiêng liêng. Và trong kháng chiến chống Pháp, chúng ta biết một Lời ru em bé lớn trên lưng mẹ của Nguyễn Khoa Điềm. Xuyên suốt bài thơ là những lời tâm tình của người mẹ dân tộc. Người Tà Ôi ru con rằng “Trong lời ru của mẹ Tà Ôi không chỉ có tình thương con tha thiết mà còn có tình cảm, ý thức về hành động cách mạng của những người dân yêu nước”.

Lời ru em bé lớn trên lưng mẹ Nguyễn Khoa Điềm sáng tác năm 1971, năm mà cuộc kháng chiến chống Mĩ đang ở giai đoạn cam go và ác liệt nhất, mỗi người lính Việt Nam đang dốc hết sức lực của mình để góp phần chiến đấu. Trong chiến dịch “Bốn mươi thế kỷ cùng kháng chiến” của cả dân tộc, cũng có những người con Tây Nguyên nằm trên lưng mẹ – chúng ngoan ngoãn lấy lưng mẹ làm chiếc nôi để cha mẹ yên tâm đánh Mỹ. . Và bài thơ Lời ru em bé lớn trên lưng mẹ là lời ru của người mẹ Tà Ôi dành cho những đứa con thân yêu của mình. Lời ru của mẹ là tiếng nói yêu thương con và cũng là tiếng nói của lòng yêu nước thiết tha.

Bài thơ được trình bày thành ba bài, mỗi bài có hai câu mở đầu như nhau. “Anh Tài ngủ trên lưng mẹ/ Ngủ ngoan đừng rời lưng mẹ” và Kết thúc mỗi bài hát là lời ru trực tiếp của mẹ.

Trong bài hát thứ nhất, người mẹ vừa ru con vừa địu con trên lưng giã gạo nuôi bộ đội:

Mẹ giã gạo, mẹ nuôi lính

Nhịp xương chày nghiêng, giấc ngủ em nghiêng

Mồ hôi mẹ rơi trên má con nóng hổi!

Vai mẹ nhấp nhô làm gối

Trở về chiếc nôi và trái tim để hát

Con nằm trên lưng mẹ mà cứ như nằm trong lòng mẹ. Mẹ giã gạo, nhịp chày là nhịp ru con, những giọt mồ hôi lao động thấm vào giấc ngủ êm đềm của người lao động để con được cùng mẹ sẻ chia những nhọc nhằn, vất vả. Hàng loạt hình ảnh hoán dụ: mồ hôi, má, vai, lưng, trái tim được sử dụng rất hiệu quả. Cả người mẹ đang hướng về con mình, dành cho con những điều tốt đẹp nhất. Và tình sâu nghĩa nặng ấy gắn với tình yêu tha thiết của anh bộ đội cụ Hồ:

Tôi yêu a-kay, tôi yêu quân đội

Anh mơ cho em hạt gạo trắng

Ngày mai con lớn vung chày đập sân…

Mẹ yêu a-kay và cũng yêu quân đội. Trong giấc mơ của mẹ, có giấc mơ con khỏe mạnh “khua chày ngoài sân” và có giấc mơ bộ đội được ăn “cơm trắng” đánh Mỹ.

Bài hát thứ hai của người mẹ vang lên khi bà địu con trai mình trên lưng để tỉa ngô trên núi Kalyi.

Mẹ đang quay ngô trên núi Kalu

Lưng núi thì to mà lưng mẹ thì bé.

Ngủ ngon đừng làm em mệt

Nắng ngô trên đồi

Mặt trời mẹ tôi nằm ngửa

Mặt trời, Ánh sáng, thứ cây cỏ không thể thiếu, là hướng hoa lá hướng về nằm trên đồi. Mặt trời, Niềm tin và hy vọng của người mẹ là đứa bé đang nằm ngửa. hình ảnh ẩn dụ “Mặt trời của mẹ” thể hiện sâu sắc ý nghĩa của con trong cuộc đời mẹ. Ước mơ và khát vọng của một người mẹ đều hướng về những đứa con của mình. Đôi bàn tay tỉa tót khéo léo, tấm lưng thon thả trên lưng mẹ, lòng mẹ đang hát về ước mơ đẹp đẽ của con:

Tôi yêu a-kay, tôi yêu ngôi làng đói khát

Em mơ cho anh hạt ngô mọc đều

Trong tương lai, khi bạn lớn lên, bạn sẽ cho ra mười Kalu …

Tình mẹ thương con, tình mẹ cũng thương dân làng đang chết đói. Và thế là ước mơ của người mẹ dành cho con “sau này lớn lên con được mười Kalu” nhưng trước hết là cho làng xóm “con ước cho mẹ bắp ngô lên đều” là thế. rằng dân làng có thể đi qua những năm khó khăn. , cứng.

Lời ru của mẹ tiếp tục vang lên trong lúc “dời lán vào rừng”:

Mẹ đang chuyển lán, mẹ đang đạp xe trong rừng

TỶNước Mỹ muôn thuở đuổi tôi đi tận suối

Anh trai cầm súng, em gái cầm sào

Mẹ cõng con thắng trận cuối

Từ lưng mẹ ra chiến trường

Từ nghèo khó, tôi vào Trường Sơn.

Bà và mẹ gắn bó hơn bao giờ hết với cuộc kháng chiến gian khổ của dân tộc, không chỉ “dời lán, luồn rừng” mà còn trực tiếp “cầm súng”, “cầm vũ khí” chiến đấu trực tiếp với kẻ thù. Và hơn thế nữa, tôi và mẹ cũng đã bước vào con đường Trường Sơn đẫm máu. Nhưng trong bất cứ hoàn cảnh nào, mẹ tôi cũng không rời tôi nửa bước. Việc nằm ngửa trở thành động lực, niềm tin động viên mẹ ngay cả những lúc khó khăn, nguy hiểm nhất. Ước mơ của mẹ sáng ngời trong tim con như ánh sáng huyền diệu:

Tôi yêu a-kay, tôi yêu đất nước tôi

Em mơ thấy Bác Hồ

Trong tương lai, bạn sẽ lớn lên thành một người Tự do…

Đến đây, tình yêu trẻ đã hòa quyện không phải với một đối tượng cụ thể mà mang tính chung của cả dân tộc: đất nước “Tôi yêu akay, tôi yêu tổ quốc”. Ước mơ của mẹ là được gặp Bác Hồ – niềm tin yêu, điểm tựa tinh thần của cả dân tộc. Và tôi ước mơ cho bạn là một người tự do trong tương lai.

Có thể nói, người mẹ dân tộc Tà Ôi hiện lên trong dáng vẻ của một người mẹ Việt Nam tần tảo, vất vả trong chiến tranh bom đạn. Nỗi đau đớn vô tận nhưng trái tim người mẹ không bao giờ ngừng thương con và cũng vì thế mà không bao giờ ngừng yêu đất nước. Đặc biệt, trong giấc mơ của người mẹ luôn có một giấc mơ cho đất nước, cho những đứa con của mình. Mơ cho đất nước trước rồi mới mơ đến con cái, điều đó khẳng định người mẹ Tà-ôi ý thức rất rõ: hạnh phúc của đất nước gắn liền với hạnh phúc của mỗi người dân, trong đó có đứa con thân yêu của mình.

“Trong lời ru của người mẹ Tà Ôi” quả thực “không chỉ có tình thương con tha thiết mà còn có tình cảm và ý thức hành động cách mạng của những người dân yêu nước”. Chính những điều đó đã trở thành động lực để những người mẹ ấy nói riêng và những người mẹ Tây Nguyên nói chung cống hiến hết sức mình cho cuộc kháng chiến chung của cả nước. Năm tháng đã qua, chiến tranh chỉ còn là hạt bụi dĩ vãng, nhưng bài thơ Lời ru em bé lớn trên lưng mẹ của Nguyễn Khoa Điềm còn sống mãi trong lòng người bởi trái tim yêu thương nóng bỏng của một người mẹ, một người dân yêu nước.