Tinh thần nhân đạo và phong cách hiện thực trong truyện ngắn Chí Phèo của Nam Cao

Dạy

Một. Giá trị tố cáo hiện thực – Nhân vật Bá Kiến:

* Trong truyện Chí Phèo, Nam Cao phân tích mối quan hệ xã hội ở nông thôn miền Bắc nước ta trước Cách mạng tháng Tám năm 1945. Mối quan hệ đó bao gồm hai mâu thuẫn:

o Thường xuyên xảy ra xung đột giữa các địa chủ có thế lực và thống trị. Chúng giống như một đàn cá tranh giành con mồi. Mồi ngon bè bạn đều muốn xơi nên luôn chực chờ cơ hội để xử nhau, muốn hạ gục nhau để cười vào cổ nhau. Xung đột là những ngày khá phổ biến, khốc liệt liên quan đến số phận của những người lính Chúc, Năm Thọ, đặc biệt là Chí Phèo.

o Mâu thuẫn giai cấp đối kháng giữa địa chủ cường hào với nông dân bị áp bức, bóc lột được tác giả chú trọng sâu sắc.

* Nhân vật điển hình cho giai cấp thống trị là Bá Kiến bị Nam Cao vạch trần bộ mặt tàn ác, xấu xa. Đây là một cường giả cáo già trong “sự nghiệp” thống trị dân đen, được miêu tả qua những chi tiết ngoại hình độc đáo, từ giọng quát the thé, lời lẽ ngọt ngào đến nụ cười của Tào Tháo. Bằng việc để nhân vật độc thoại, vạch trần những tính toán, thủ đoạn, âm mưu thâm độc trong việc áp bức, thống trị giai cấp nông dân, tác giả đã vạch trần bản chất xảo trá của Bá Kiến: mềm mỏng, cứng rắn. buông ra, sợ kẻ liều mạng, níu tóc thằng nào, người khôn chỉ vắt nửa chừng, lén lút đẩy người ta xuống sông, nhưng rồi lại dắt lên trả nợ… Bản chất anh hùng ấy của Ba Kiên đã hoàn toàn tập trung vào việc đối xử với Chí Phèo.

b. Giá trị nhân đạo – Nhân vật Chí Phèo:

* Trước hết, Chí Phèo là sản phẩm của sự áp bức, bóc lột ở nông thôn nước ta trước Cách mạng tháng Tám năm 1945. Đó là hiện tượng những người lao động lương thiện bị đẩy vào con đường lưu manh và dần bị tha hóa. . Vì vẫn còn ghen tuông. Li Jian đẩy lính canh đi vào nhà tù. Nhà tù thực dân đã tiếp tay cho lão ăn mày để giết chết phần “người” của Chí Phèo, biến Chí thành Phèo, biến người nông dân lương thiện thành ác quỷ. Chi tiết kết thúc tác phẩm đầy ẩn ý, ​​có lẽ sẽ không có một “Chí Phèo con” bước từ cái lò gạch cũ vào đời để “nối gót cha” Hiện tượng Chí Phèo không thể chấm dứt khi xã hội tàn bạo vẫn chưa cho phép. người dân đang sống hiền lành, tử tế thì vẫn có những người lương thiện bị đẩy vào con đường phạm pháp, tội lỗi. Sức mạnh phê phán, ý nghĩa tiêu biểu của hình tượng Chí Phèo chính là vạch ra quy luật tàn bạo, bi đát này trong xã hội đen tối của nông thôn ta lúc bấy giờ.

* Nam Cao đã thể hiện hết những đau khổ khủng khiếp của nhân vật Chí Phèo. Nỗi đau khổ ấy không phải là cảnh không nhà, không cha mẹ, không người thân… mà chính là Chí Phèo, kẻ bị xã hội vùi dập khuôn mặt, cướp đi linh hồn và phải sống cuộc đời tăm tối. của những con vật kỳ lạ. Đó là nỗi khổ của một cá nhân sinh ra làm người nhưng không được làm người, bị xã hội chối bỏ, đày ải. Thực trạng éo le ấy được tác giả thể hiện qua đoạn mở đầu vừa giới thiệu một chân dung, một tính cách “hấp dẫn” vừa gợi mở về một số phận bi thảm. Dù say đến phát điên, Chí Phèo dường như vẫn cảm nhận sâu sắc nỗi “thất tình” của thân phận mình. Hắn chửi trời, chửi đời, rồi chuyển sang chửi cả làng Vũ Đại, cuối cùng hắn chửi cha con đẻ ra Chí Phèo. Không ai mắng lại anh vì đơn giản là không ai coi anh là người cả.

* Nam Cao có những cách nhìn nhân đạo sâu sắc khi đi sâu vào nội tâm nhân vật để khám phá và khẳng định bản chất lương thiện của những con người khốn khổ. Chí Phèo đến với Thị Nở trong một đêm trăng say. Điều kỳ diệu là Thị Nở không chỉ khơi dậy bản năng trong gã say mà chính tình yêu chân thành, sự quan tâm giản dị của người phụ nữ tội nghiệp ấy đã thức tỉnh Chí Phèo. Trong tâm hồn tưởng như xơ cứng, thậm chí bị hủy hoại của Chí Phèo, phần bản chất lương thiện thường bị che giấu vẫn le lói một tia sáng lương tâm, sẽ bừng lên khi gặp cơ hội. Khi được Thị Nở chăm sóc, Chí Phèo thực sự bất ngờ vì xưa nay chưa từng thấy ai cho cái gì mà phải hăm dọa hay cướp giật mới lấy được. Lần đầu tiên khi tỉnh dậy, anh bùi ngùi nghe tiếng chim hót (…) tiếng cười nói của những người đi chợ, rồi niềm khao khát có một gia đình nhỏ trỗi dậy trong lòng. Nam Cao viết: “… kết bạn được, sao chỉ kết thù? (…) Anh ấy thèm lương thiện, muốn làm hòa với mọi người biết bao!”

* Còn Thị Nở, một người đàn bà bị dân làng xa lánh như tránh một con vật rất gớm ghiếc, khi được yêu thì yêu làm bùa, biết lườm nguýt, biết thẹn thùng, tiếng “chồng hờ”. là kinh tởm. nhút nhát nhưng thích. Nam Cao băn khoăn: “Đó có còn là mong ước thầm lặng của con người khốn khổ ấy không?

* Bằng tình cảm nhân đạo sâu sắc, Nam Cao đã phát hiện ra phần thầm kín đang âm ỉ trong tâm hồn của những kẻ bị tha hoá, Chí Phèo, Thị Nở lẳng lơ: họ luôn tha thiết mong được yêu thương. . hiểu và sống chan hòa với mọi người.

* Nhưng con đường trở lại làm người lương thiện vừa mở ra trước mắt Chí Phèo thì bị chặn lại. Dì của Thị Nở nhất quyết không cho cháu mình đi lấy người không cha. Ai lại đi cưới một gã chỉ có công việc rạch mặt ăn vạ. Bà cũng như bao người khác, lâu nay vẫn coi Chí Phèo là “quỷ dữ”. Thế là Chí Phèo rơi vào bi kịch tinh thần đau đớn, bi kịch của con người không được chấp nhận làm người. Ngay trong lúc tuyệt vọng ấy, hắn đã xách dao đến nhà Bá Kiến, không phải chỉ vì hắn say, mà chủ yếu là vì mối hận vốn âm ỉ trong đầu óc đen tối bấy lâu nay lại bùng lên. Lời nói cuối cùng của Chí Phèo đã bộc lộ hết bi kịch nội tâm đau đớn đó: “Tao muốn làm người lương thiện (…) Không được! Ai cho tôi lương thiện? Làm thế nào để thoát khỏi những vết chai trên mặt? Tôi không thể là một người trung thực nữa. Biết rồi!”. Sau khi đâm chết Bá Kiến, Chí Phèo chỉ còn một con đường duy nhất là tự sát. Nên trước đây, để bám lấy sự sống, Chí Phèo đã từ bỏ nhân phẩm, bán linh hồn cho quỷ dữ, giờ đây ý thức nhân phẩm thức tỉnh, hồn đã về, Chí Phèo lại phải tự hủy hoại cuộc đời mình.

c. Giá trị nghệ thuật:

Chí Phèo là một tác phẩm xuất sắc, thể hiện nghệ thuật viết truyện đặc sắc của Nam Cao.

* Trước hết là cách xây dựng nhân vật điển hình. Bá Kiến và Chí Phèo đều là đại diện cho những con người có lịch sử lâu đời trong xã hội, có cá tính độc đáo và sức sống mãnh liệt. Tâm lí nhân vật được miêu tả rất tinh tế, tác giả có khả năng đi sâu vào nội tâm để miêu tả những diễn biến tâm lí phức tạp của nhân vật.

* Cách dẫn dắt tình tiết của toàn truyện linh hoạt, không theo trình tự thời gian mà vẫn rõ ràng, chặt chẽ, hấp dẫn: cảnh Chí Phèo về làng, hoàn cảnh Chí Phèo, cảnh Chí Phèo gây sự , nằm trong làng. Nhà Bá Kiến, từ Bá Kiến bá đạo dẫn đến những tên đại gia khác trong làng Vũ Đại, rồi Chí Phèo biến thành tay sai đắc lực cho Bá Kiến, tha hóa…

* Ngôn ngữ tự nhiên, sinh động, từ ngữ được sử dụng điêu luyện, mang hơi thở cuộc sống. Ngôn ngữ kể chuyện vừa là ngôn ngữ của tác giả, vừa là ngôn ngữ của nhân vật.

* Giọng điệu thay đổi, không đơn điệu. Tác giả như hòa mình vào từng nhân vật, chuyển từ vai này sang vai khác một cách linh hoạt, tự nhiên.

=> Kết luận:

– Tác phẩm Chí Phèo mang giá trị nhân đạo sâu sắc, thể hiện tình yêu thương, trân trọng của Nam Cao đối với những người cùng khổ.

Chí Phèo còn là tiếng kêu cứu tha thiết của những người bất hạnh. Hãy bảo vệ và đấu tranh cho quyền được làm người tốt. Họ phải sống và sống hạnh phúc, không còn những thế lực đen tối của xã hội đẩy họ vào đau khổ, bế tắc, đầy bi kịch đau thương…

trăng sáng