Thuyết minh về bánh chưng

Thuyết minh về bánh chưng

Dạy

Thuyết minh về bánh chưng

Trong những ngày xuân rộn ràng, người người náo nức đón Tết Nguyên Đán, chúng ta nghĩ ngay đến những món ăn đậm đà bản sắc dân tộc. Và bánh chưng là món ăn không thể thiếu trong số đó.

Bánh chưng từ lâu đã trở thành món bánh truyền thống của người dân Việt Nam để bày tỏ lòng biết ơn của con cháu đối với tổ tiên, đất trời. Tương truyền vào đời Hùng Vương thứ 6, sau khi đánh thắng giặc Ân, vua có ý truyền ngôi cho con. Nhân dịp đầu xuân, vua cha triệu tập các hoàng tử và yêu cầu họ mang những thứ mà họ cho là quý nhất để cúng trên bàn thờ tổ tiên trong ngày đầu xuân. Các hoàng tử đua nhau tìm kiếm những món quà lạ để dâng lên vua cha, với hy vọng cha mình sẽ thừa kế ngai vàng. Trong khi đó, người con thứ mười tám của Hùng Vương là Lang Liêu tính tình hiền lành, lại sống gần một người nông dân lao động nghèo nên lo lắng không biết có gì quý để dâng lên vua cha hay không. Một hôm, Lang Liêu nằm mơ thấy một vị thần đến hướng dẫn cách làm một loại bánh giầy và những thức ăn sẵn có, gần gũi với đời sống hàng ngày. Tỉnh dậy, ông vô cùng sung sướng làm theo lời thần. Đến ngày hẹn, các hoàng tử mang đến đủ các món ngon, riêng Lang Liêu chỉ có hai loại bánh như lời thần dặn. Vua Hùng lấy làm lạ, bèn gặng hỏi, ông kể chuyện thần nằm mộng, giải thích ý nghĩa của bánh trưng. Vua cha nếm thử thấy ngon, khen có ý nghĩa nên đặt tên bánh là bánh chưng, bánh chưng, rồi truyền ngôi cho con.

Cách làm bánh rất đơn giản. Nguyên liệu làm bánh gồm gạo nếp, đậu xanh, thịt lợn, lá dong. Những nguyên liệu này vừa dễ kiếm vừa ý nghĩa. Trong trời đất không có gì quý hơn gạo, vì gạo là lương thực nuôi sống con người. Gạo nếp thường được sử dụng là gạo được thu hoạch trong vụ mùa. Lúa vụ này hạt to, tròn, đều và thơm hơn các vụ khác. Đậu xanh thường được chọn lọc kỹ lưỡng. Sau khi thu hoạch, hạt cà phê cần được phơi nắng cho khô, sàng lọc hết rác, bụi, hạt lép, phân loại hạt rồi đóng vào chum, vại bằng đất sét. Thịt heo nên chọn loại heo cám được nuôi hoàn toàn bằng phương pháp thủ công (lồng chuồng hoặc thả rông, cám thực vật tự nhiên, không sử dụng chất tăng trọng hay thức ăn chăn nuôi). Khi chọn thịt, nên lấy thịt ba chỉ có cả mỡ và nạc để nhân vừa đậm đà, vừa béo, không bị khô. Ngoài ra, các loại gia vị như tiêu, hành cần dùng để ướp thịt làm nhân; muối dùng để trộn gạo, đậu xanh và ướp thịt. Đặc biệt khi ướp thịt không nên dùng nước mắm vì bánh sẽ nhanh bị ôi thiu. Lá gói bánh thường là lá dong tươi. Lá chọn lá rong rừng, to đều, không rách, có màu xanh tươi. Tuy nhiên, tùy từng địa phương, dân tộc, điều kiện, hoàn cảnh mà lá gói bánh có thể là lá chít, hoặc cả lá dong và lá chít. Bánh chưng Lát thường dùng Lát giang làm từ ống của cây giang. Lạt có thể ngâm nước muối hoặc hấp cho mềm trước khi gói.

Trước khi làm bánh cần chuẩn bị kỹ các nguyên liệu. Lá dong phải được rửa thật sạch cả 2 mặt và phơi khô. Tiếp đến, dùng dao cắt bỏ phần cuống dọc sống lưng lá để lá bớt cứng. Nếp chọn loại bỏ những hạt gạo khác lẫn vào, vo sạch, ngâm gạo trong nước có pha 0,3% muối trong thời gian từ 12-14 tiếng, tùy loại gạo và tùy thời tiết, sau đó vớt ra để ráo. Có thể trộn muối với gạo sau khi ngâm thay vì ngâm nước muối. Đậu xanh vo thành từng miếng nhỏ, ngâm nước ấm 40° trong hai tiếng cho mềm và nở, đãi hết vỏ, vớt ra để ráo. Thịt heo rửa sạch để ráo, chặt miếng cỡ 2,5-3 cm rồi ướp với hành tím xắt mỏng, muối tiêu hoặc bột ngọt trong khoảng 2 tiếng cho thịt ngấm. Khi làm bánh, trước hết phải xếp lá dong cho hợp lý rồi trải lá dong ra trước. Sau đó trải một lớp cơm rồi đến một lớp đậu, cho thịt vào giữa làm nhân rồi lại trải một lớp đậu, một lớp cơm. Sau khi gói lá thật chặt, dùng dây cột lại cho chắc.

Theo quan niệm phổ biến hiện nay, cùng với bánh chưng, bánh chưng tượng trưng cho quan niệm về vũ trụ của người Việt xưa: bánh chưng xanh, hình vuông tượng trưng cho đất, bánh chưng tượng trưng cho trời. Tuy nhiên, theo một số học giả nổi tiếng, bánh chưng ban đầu có hình tròn và dài giống như bánh tét, đồng thời bánh chưng và bánh giầy còn tượng trưng cho dương vật và âm hộ trong tín ngưỡng sinh sản của người Việt. Bánh thường được làm vào dịp Tết cổ truyền Việt Nam, cũng như ngày giỗ Tổ Hùng Vương mùng 10 tháng 3 âm lịch. Không có bánh chưng thì không thể là một cái Tết trọn vẹn: “Chiếc bánh chưng xanh với thịt mỡ, dưa hành câu đối đỏ”. Hơn nữa, việc gói, luộc bánh chưng, ngồi canh lửa canh bánh chưng đã trở thành một phong tục, nét văn hóa sinh hoạt trong các gia đình Việt Nam mỗi khi Tết đến xuân về.

Là một loại bánh có lịch sử lâu đời nhất trong ẩm thực truyền thống Việt Nam, bánh Chưng cũng có một vị trí đặc biệt trong tâm thức của cộng đồng người Việt. Sự ra đời và phong tục gói bánh chưng ngày Tết muốn nhắc nhở con cháu về truyền thống của dân tộc, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của cây lúa và thiên nhiên trong nền văn hóa lúa nước. Theo thời gian, nền văn minh công nghiệp đang dần được hình thành nhưng ý nghĩa và vai trò của chiếc bánh chưng vẫn còn nguyên vẹn.

Theo Nhungbaivanhay.vn