Soạn bài Vội Vàng của tác giả Xuân Diệu

Bài thơ “Vội vàng” là một trong những bài thơ nổi tiếng của Xuân Diệu. Bài thơ là những xúc cảm rạo rực, băn khoăn có cả sự trăn trở luôn luôn khao khát đến cháy bỏng muốn sống, tận hưởng hết sự sống, muốn sống hết mình. “Vội vàng” cũng chính là bài thơ quan trọng trong khung chương trình Ngữ Văn lớp 11. Chính vì thế việc học cẩn trọng, nắm bắt được ý chính trong bài cũng sẽ giúp cho các em có được lượng kiến thức chắc chắn để vượt qua các kỳ thi.

Đề bài: Soạn bài Vội Vàng của tác giả Xuân Diệu

Bài làm

I. Vài nét về tác giả, tác phẩm

1. Tác giả

– Tác giả Xuân Diệu (1916 – 1985) quê ở huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh.

Ông được biết đến chính là nhà thơ “mới nhất trong các nhà thơ mới”. Qủa thực trong sự nghiệp thơ ca của mình thì Xuân Diệu đã đem đến cho thơ ca đương đại một sức sống mới, mang lại cho thơ ca có được một nguồn cảm xúc mới, thể hiện một quan niệm sống mới mẻ, trẻ trung cùng với những cách tân nghệ thuật đầy sáng tạo. Xuân Diệu cũng là một nhà thơ của tình yêu, của mùa xuân và tuổi trẻ nữa, giọng thơ của ông như thật sôi nổi, đắm say và yêu đời đến tha thiết.

– Xuân Diệu được mệnh danh chính là một trong những cây bút có sức sáng tạo mãnh liệt, dồi dào vô cùng bền bỉ. Các sáng tác của ông cũng lại đều có đóng góp to lớn trên nhiều lĩnh vực khi nói đến nền văn học Việt Nam hiện đại. Tác giả Xuân Diệu xứng đáng với danh hiệu một nhà thơ lớn, danh hiệu của một nghệ sĩ lớn, một nhà văn hóa lớn. Xuân Diệu vô cùng vinh dự khi được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học và nghệ thuật (1996).

– Các sáng tác, tác phẩm tiêu biểu: Thơ thơ (1938), Gửi hương cho gió (1945), Riêng chung (1960)…Ngoài ra, Xuân Diệu cũng lại còn viết văn xuôi và tiểu luận phê bình, nghiên cứu văn học.

2. Tác phẩm

– Xuất sứ: in trong tập Thơ thơ (1938).

– “Vội vàng” cũng được đánh giá chính là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của Xuân Diệu trước Cách mạng tháng Tám.

Đọc hiểu văn bản

Câu 1 (trang 23 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2): Bài thơ có thể chia làm mấy đoạn, ý nghĩa của từng đoạn.

Bài thơ “Vội vàng” cũng lại có thể chia thành ba đoạn:

– Đoạn 1 (13 câu đầu): Với 13 câu đầu này thì nhà thơ cũng đã bộc lộ tình yêu cuộc sống trần thế tha thiết.

– Đoạn 2 (từ câu 14 đến câu 29): Đây cũng chính là những nỗi băn khoăn về sự ngắn ngủi của kiếp người khi đứng trước sự trôi qua nhanh chóng của thời gian tuyến tính.

– Đoạn 3 (đoạn còn lại): Ở đây cũng chính là một lời giục giã cuống quýt, vội vàng để tận hưởng được trọn vẹn những giây phút tuổi xuân của mình giữa mùa xuân của cuộc đời, vũ trụ.

Câu 2 (trang 23 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2): Xuân Diệu cảm nhận về thời gian như thế nào? Vì sao nhà thơ có tâm trạng vội vàng, cuống quýt trước sự trôi qua nhanh chóng của thời gian?

Theo quan niệm về thời gian của Xuân Diệu thì thời gian tuyến tính đó là thời gian một đi không bao giờ trở lại, ngày hôm nay khác ngày hôm qua. Ta như biết được nếu như các nhà thơ trung đại thì theo quan niệm thời gian là tuần hoàn, là vĩnh cửu thì với tác giả Xuân Diệu mỗi phút giây trôi qua là mất đi vĩnh viễn không quay trở lại được nên ông cũng đã lo lắng:

Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua

Xuân còn non sẽ là xuân sẽ già

Tác giả Xuân Diệu lấy tuổi trẻ của mỗi người làm thước đo của chính thời gian. Theo nhà thơ Xuân Diệu thì chính thời gian vũ trụ tuần hoàn nhưng tuổi trẻ thì trôi qua rất nhanh nhạy và cũng sẽ không bao giờ trở lại được nữa

Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất

Lòng tôi rộng nhưng lượng trời cứ chật

Không cho dài thời trẻ của nhân gian

Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn

Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại

Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi

Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời.

Khi chúng ta nhìn thấy được những sự trôi chảy nhanh chóng của thời gian, Xuân Diệu cũng thật tài tình khi ông cũng lại còn nhận thấy mỗi phút giây trôi qua là sự mất mát, chia lìa thông qua đoạn thơ:

Con gió xinh thì thào trong lá biếc

Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi

Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi,

Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?

Nhà thơ Xuân Diệu lúc này đây cũng lại có được một tâm trạng vội vàng, cuống quýt trước sự trôi chảy của thời gian do tác giả cũng đã ý thức sâu sắc về “cái tôi” cá nhân. Đã ý thức được về sự tồn tại có ý nghĩa của mỗi cá nhân trên đời này mà luôn luôn nâng niu, trân trọng từng giây, trân trọng từng phút của cuộc đời, nhất là những năm tháng của tuổi trẻ.

>>> Thông qua đây ta cảm nhận thấy được một tư tưởng nhân văn sâu sắc.

Câu 3 (trang 23 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2): Hình ảnh thiên nhiên, sự sống quen thuộc được tác giả cảm nhận và diễn tả như thế nào? Hãy chỉ ra những nét mới trong quan niệm của Xuân Diệu về cuộc sống, tuổi trẻ và hạnh phúc.

Chính những hình ảnh, thiên nhiên và có cả sự sống trong bài thơ được Xuân Diệu gợi lên vừa gần gũi, gợi lên như cũng vô cùng thân quen, vừa quyến rũ, tình tứ. Nhà thơ Xuân Diệu cũng thật tài tình biết bao nhiêu khi đã phát hiện ra vẻ đẹp kì diệu của thiên nhiên và để rồi cũng đã lại thổi vào đó một tình yêu rạo rực, đắm say:

Của ong bướm này đây tuần tháng mật

Này đây hoa của đồng nội xanh ri

Này đây lá của cành tờ phơ phất

Của yến anh này đây khúc tình si

Và này đây ánh sáng chớp hàng mi

Mỗi buổi sớm thần Vui thầm gõ cửa

Tháng giêng ngon như một cặp môi gần.

Hình ảnh của thiên nhiên qua con mắt của Xuân Diệu tất cả dường như cũng đã đều nhuốm màu tình tứ, tràn ngập xuân tình biết bao nhiêu. Khi mà thi sĩ đã lấy con người để làm chuẩn mực cho cái đẹp, làm khuôn mẫu cho thiên nhiên, đồng thời cũng đã lại quy chiếu thiên nhiên về vẻ đẹp của người thiếu nữ thông qua các ý thơ có thể kể được đó là “Và này đây ánh sáng chớp hàng mi” hay là những câu “Tháng giêng ngon như một cặp môi gần” cho đến câu cuối “Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi”.

>>> Thông qua đây chính mỗi người chúng ta cũng nhận thấy được một cách nhìn mới của Xuân Diệu. Không chỉ dừng lại ở đó ta biết thêm được một quan niệm mới của nhà thơ về chính cuộc sống, về tuổi trẻ và về hạnh phúc nữa. Chính khoảng thời gian hạnh phúc nhất, đẹp nhất của mỗi người chính là tuổi trẻ. Khi có tuổi trẻ ta thấy được tình yêu, hạnh phúc mới thật tươi đẹp.

Soạn bài Vội Vàng của tác giả Xuân Diệu​​

Câu 4 (trang 23 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2): Hãy nhận xét về đặc điểm của hình ảnh, ngôn từ, nhịp điệu trong đoạn thơ cuối của bài thơ. Nhà thơ đã sang tạo được hình ảnh nào mà anh chị cho là mới mẻ, độc đáo nhất?

* Tất cả những đặc điểm hình ảnh, ngôn từ hay về nhịp điệu trong đoạn thơ cuối trong bài ‘Vội vàng”

– Không chỉ có được một hình ảnh quen thuộc mà tươi mới, giàu sức sống, quyến rũ nhất

– Có lẽ rằng cũng chính cảm xúc ào ạt, tràn trề khiến Xuân Diệu sử dụng ngôn từ đặc biệt để thể hiện:

+ Chính phần nghệ thuật điệp cấu trúc theo lối tăng tiến mà Xuân Diệu khéo léo bày tỏ: Ta muốn: ôm, riết, say, thâu, cắn.

+ Nhà thơ Xuân Diệu cũng đã kết hợp sử dụng các động từ mạnh, hay đó cũng chính là các danh từ chỉ vẻ đẹp thanh tân, tính từ chỉ xuân sắc.

– Tiếp đến đó là phần nhịp điệu của bài thơ dồn dập, hối hả, sôi nổi và mang được một sự cuồng nhiệt.

* Tác giả Xuân Diệu đã sử dụng các hình ảnh độc đáo và cũng vô cùng mới lạ trong bài đó chính là các hình ảnh như: Mây đưa gió lượn, cánh bướm với tình yêu, cái hôn nhiều là cây, là cỏ rạng đã thế còn có được một mùi thơm ánh sáng, thanh sắc, thời tươi, xuân hồng… Tất cả dường như cũng đã khéo kết hợp với các động từ mạnh và tính từ chỉ xuân sắc nhất.

>>> Thông qua đây cũng đã thể hiện lòng yêu đời, ham sống bùng lên hối hả để tận hưởng những hương vị ngọt ngào, hương vị như cũng vô cùng say đắm của cuộc sống.

Luyện tập

Câu 1 (trang 23 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2): Phân tích đoạn 1 và đoạn 3 để cho thấy rõ được quan niệm sống của tác giả

– Có thể nhận thấy được chính trong đoạn 1 và đoạn 3 là tình yêu đời, đó cũng chính là một sự ham sống vội vàng, vô cùng cuống quýt bùng lên hối hả để tận hưởng những hương vị ngọt ngào và những sự say đắm của cuộc sống tươi đẹp này.

– Đoạn 2 của bài cũng đã thể hiện được một sự tập trung thể hiện quan niệm hết sức mới mẻ của nhà thơ. Thực sự cũng chính với Xuân Diệu, thế giới này đẹp nhất đó chính là vì có con người giữa tuổi trẻ và tình yêu khiến ta say mê. Trong thời gian quý giá nhất của mỗi con người là tuổi trẻ, và hạnh phúc nhất của tuổi trẻ của mỗi người lại chính là tình yêu.

Bài học khép lại mà trong lòng chúng ta nghe như có một lời giục giã sống nhanh, sống tận hưởng hết mình vì tuổi trẻ của con người chúng ta chỉ có một mình. Hãy vui tươi và sống thật hạnh phúc nơi trần thế. “Vội vàng” là một bài thơ hay, nhưng nếu không chuẩn bị bài bằng cách soạn bài trước ở nhà ta sẽ không hiểu được bài thơ hay ở đây và học như thế nào là tốt nhất. Hi vọng bài soạn trên cũng đã giúp cho học sinh có một cái nhìn tổng quát nhất về bài.

Chúc các em học tốt!

Minh Nguyệt

Các em có thể tham khảo một số bài soạn liên quan đến chương trình Ngữ văn 11 dưới đây:

Soạn bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc

Soạn bài Bài Ca Ngất Ngưởng