Văn bản

Tác giả

Thể loại

Giá trị nội dung chủ yếu

Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác

Phan Bội Châu

Thất ngôn bát cú đường luật

Phong thái ung dung, đường hoàng và khí phách kiên cường, bất khuất vượt lên cản tù ngục khốc liệt của người tù cách mạng

Đập đá ở Côn Lôn

Phan Châu Trinh

Thất ngôn bát cú đường luật

Ca ngợi hình tượng đẹp lẫm liệt, ngang tàn của người anh hùng cứu nước dù gặp bước nguy nan nhưng không sờn lòng đổi chí.

Muốn làm thằng Cuội

Tản Đà

Thất ngôn bát cú đường luật

Tâm sự của một con người bất hòa sâu sắc với thực tại, muốn thoát li lên cõi tiên cảnh

Hai chữ nước nhà

Trần Tuấn Khải

Song thất lục bát

Thể hiện tình yêu nước sâu sắc và nỗi buồn khi đất nước bị giặc xâm lấn

Nhớ rừng

Thế Lữ

Tự do

Mượn lời con hổ bị nhốt trong vườn bách thú để diễn tả nỗi chán ghét thực tại tù túng, tầm thường và niềm khao khát tự do mãnh liệt.

Ông đồ

Vũ Đình Liên

Ngũ ngôn

Thể hiện sâu sắc tình cảnh đáng thương của “ông đồ” qua đó toát lên niềm thương cảm chân thành trước một lớp người đang tàn tạ và nỗi nhớ cảnh cũ người xưa.

Quê hương

Tế Hanh

Tự do

Bức tranh tươi sáng, sinh động về một làng quê miền biển, nổi bật lên hình ảnh khỏe khoắn, đầy sức sống của người dân. Qua đó ta thấy được tình cảm yêu quê hương của nhà thơ.

Khi con tu hú

Tố Hữu

Lục bát

Thể hiện sâu sắc lòng yêu cuộc sống và niềm khao khát tự do đến cháy bỏng của người chiến sĩ cách mạng trong cảnh tù đày.

Tức cảnh Pác Bó

Hồ Chí Minh

Thất ngôn tứ tuyệt

Tinh thần lạc quan, phong thái ung dung và tình yêu thiên nhiên vô bờ của Bác Hồ trong cuộc sống cách mạng đầy gian khổ ở Pác Bó.

Ngắm trăng

Hồ Chí Minh

Thất ngôn tứ tuyệt

Tình yêu thiên nhiên say mê và phong thái ung dung của Bác Hồ ngay cả trong cảnh ngục tù cực khổ tối tăm.

Đi đường

Hồ Chí Minh

Thất ngôn tứ tuyệt

Từ việc đi đường núi gợi ra chân lí: vượt qua gian lao chồng chất sẽ đi tới thắng lợi vẻ vang.

Chiếu dời đô

Lí Công Uẩn

Chiếu

Phản ánh khát vọng của nhân dân về một đất nước độc lập, tự lực tự cường.

Hịch tướng sĩ

Trần Quốc Tuấn

Hịch

Phản ánh tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, thể hiện qua lòng căm thù xâm lược, ý chí chiến đấu bảo vệ độc lập dân tộc.

Nước Đại Việt ta

Nguyễn Trãi

Cáo

Mang ý nghĩa như bản tuyên ngôn độc lập: nước ta là đất nước có nền văn hóa lâu đời, có lãnh thổ riêng, phong tục tập quán riêng, phong tục riêng… kẻ xâm lược là phản nhân nghĩa, nhất định thất bại.

Bàn luận về phép học

Nguyễn Thiếp

Tấu

Giúp ta hiểu mục đích của việc học để làm người có đạo đức, có tri thức, góp phần làm hưng thịnh đất nước, chứ không phải để cầu danh lợi. Muốn học tốt phải có phương pháp, học cho rộng nhưng phải nắm cho gọn, học phải đi đôi với hành.

Thuế máu

Nguyễn Ái Quốc

Văn xuôi

Vạch trần bản chất xảo quyệt của thực dân đã biến những người nghèo khổ ở các xứ thuộc địa thành vật hi sinh để phục vụ cho lợi ích của mình trong các cuộc chiến tranh tàn khốc.

Bài 15, 16

Bài 18, 19

Thể thất ngôn bát cú Đường luật:

• Thể thơ điển hình về niêm luật, đối ý, vần, tính quy phạm, các quy tắc về cách gieo vần rất chặt chẽ.
• Dồn nén biểu cảm, đạt tới độ cô đọng và trở thành tính khái quát, triết lí.

Thơ Mới

• Thơ tự do, thơ không vần…
• Số lượng câu không bị giới hạn
• Nội dung đa diện, phức tạp, thường không bị gò ép.