Soạn bài Thần Trụ trời (Thần thoại Việt Nam)

CHUẨN BỊ

Câu hỏi: Bạn đã đọc những huyền thoại nào ở Việt Nam? Nhớ có thể kể trước lớp.

Hồi đáp:

Câu chuyện Nữ Thần Lúa:

Nữ thần Gạo là một cô gái xinh đẹp, ẻo lả và hay hờn dỗi. Nàng là con gái Ngọc Hoàng. Sau trận lũ lụt khủng khiếp xảy ra, mọi sinh vật và cây cỏ đều bị tiêu diệt, vì vậy Thượng Đế đã sai những người sống sót sinh con trên trái đất và gửi Nữ Thần Lúa xuống trần gian để nuôi sống loài người.

Nữ thần cho phép những hạt giống gieo xuống đất nảy mầm, phát triển thành cây và kết hạt. Lúa chín tự về không cần gặt, không cần phơi. Cần ăn chỉ cần tuốt bông bỏ vào niêu là cơm sẽ thành cơm.

Một hôm cô con gái nhà kia bận việc. Sân chưa dọn, cửa kho chưa mở, lúa ngoài đã chen chúc. Cô gái điên cuồng và tức giận. Sẵn cầm chổi đập vào đầu lúa, bà mắng:

– Người ta chưa dọn xong đã bò về. Có gì mà vội thế?

Nữ Thần Lúa đang dắt lúa vào trong sân, nhìn thấy trong sân, ngoài đường bẩn thỉu, trong lòng rất tức giận, lại bị một cán chổi đánh vào đầu, rất tức giận. Cả cánh đồng lúa kêu lên:

– Muốn mệt thì đi cho mệt. Từ nay, khi nào hái tre, lưỡi liềm bén cắt cổ, tôi mới trở về.

Từ đó, nữ thần Lúa hờn dỗi, quyết không cho lúa bò về. Người trần gian phải xuống đồng hái từng bông hoa. Thấy vất vả và mệt nhọc, người ta đã sáng chế ra liềm để cắt lúa cho nhanh. Và gạo không tự biến thành cơm mà phải phơi, xay, giã mới ra gạo. Nỗi hờn dỗi của nữ thần Lúa có khi còn cay đắng hơn. Nữ thần vẫn còn tức giận trước sự tàn ác của con người nên đã nhiều lần cấm không cho lúa trổ bông. Có hạt chỉ là lúa lép. Vì vậy, sau mỗi vụ thu hoạch, người trần gian phải làm lễ cúng hồn Lúa, cũng là cúng thần Lúa. Có nơi không gọi như vậy mà gọi là cúng cơm mới. Lễ cúng thần Lúa mới được các gia đình tổ chức tại nhà mình. Các làng, bản cũng phải mở hội chung để cúng thần Lúa.

ĐỌC HIỂU

Câu hỏi 1: Chú ý đến bối cảnh khi vị thần xuất hiện

Hồi đáp: Màu sắc văn hóa Tây Nguyên thể hiện ở các yếu tố: nhà Mtao Mxây có đầu hiên đẽo hình mặt trăng, đầu thang chạm hình chim, ngói; Cầu thang rộng một lá, người ta nối đuôi nhau lên xuống khiêng hũ mà vẫn không sợ chật.

Câu 2: Chúa đã làm gì?

Hồi đáp: Thần dùng đầu đội trời lên, tay bới đất đá xây thành cột lớn cao chống đỡ bầu trời; Một mình Chúa cày cọc, cột đá sừng sững, càng đẩy trời cao.

Câu 3: Mục đích thuyết minh của người kể chuyện là gì?

Hồi đáp: Mục đích giải thích của người kể thể hiện ở chi tiết: từng hòn đá ném xuống rồi biến thành núi, thành đảo. Đất rải rác khắp nơi thành đồi và cao nguyên nên hiện nay mặt đất chỗ cao chỗ thấp, không bằng phẳng.

Câu 4: Người kể chuyện nhắc đến các vị thần này nhằm mục đích gì?

Hồi đáp: Người kể chuyện nhắc đến các vị thần này với mục đích giải thích các hiện tượng tự nhiên.