Tinh thần nhân đạo đã trở thành linh hồn của nhiều tác phẩm văn học. Nội dung được thể hiện dưới nhiều màu sắc và hình thức. Trong văn học trung đại, một trong những biểu hiện của tinh thần nhân đạo là lòng nhân ái đối với số phận mỏng manh, bất hạnh của người phụ nữ. Qua tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ, nội dung đó được thể hiện qua sự trân trọng của tác giả đối với vẻ đẹp giản dị mà cao cả của người phụ nữ cũng như sự cảm thông với những người chịu thiệt thòi. hạnh phúc mà họ phải chịu đựng trong cuộc sống.

Người phụ nữ Việt Nam mãi mãi được ngợi ca với vẻ đẹp dịu dàng, kín đáo và tâm hồn nhân hậu, bao dung. Người phụ nữ xuất hiện trong “Chuyện người con gái Nam Xương” cũng vậy. Vũ Nương xinh đẹp, nết na và là người giàu lòng tự trọng.

Cô ấy có “tâm tốt” được nhiều người biết đến. Chẳng thế mà Trương Sinh “con nhà giàu” phải xin mẹ trăm lạng vàng để rước nàng về làm vợ. Không chỉ vậy, chị còn là một người phụ nữ hiền lành nhân hậu, một người vợ hiền, một người con dâu ngoan, một người mẹ yêu thương con cái.

Trong quan hệ hàng ngày với vợ, biết chồng “hay nghi ngờ, đối với vợ cũng ngăn cản lắm”. Vũ Nương đã “giữ vững nề nếp, chưa một lần vợ chồng phải xích mích”.

Vợ chồng ly tán, Vũ Nương một lòng nghĩ đến sự an nguy của chồng “Chàng đi chuyến này, ta không dám mong mang ấn phong hầu, mặc áo gấm trở về cố hương, chỉ cầu ngày trở về mang theo hai chữ Bình yên, thế là đủ. […] Nhìn trăng soi phố cũ, chuẩn bị áo lạnh, tiễn người đi xa, nhìn rặng liễu nơi hoang vu, lại thổn thức, thương người đất khách thương người! Dù có ngàn lá thư, e rằng không có cánh hồng bay.” Như vậy, nàng không nghĩ đến vinh hoa phú quý, chân thành với tình nghĩa vợ chồng xa chồng, Vũ Nương xa chồng. là người chung thủy, tấm lòng luôn tận tụy với chồng: “Ngày này qua tháng khác, nửa năm trôi qua, mỗi lần thấy bướm bay lượn ngoài vườn, mây che núi, nỗi buồn nơi góc chân trời không thể nào nguôi ngoai. không ngăn được”.

Trương Sinh trở về, nghi oan cho Vũ Nương; Dùng những lời lẽ độc ác để chế nhạo cô ấy. Nhưng dù vậy, Vũ Nương vẫn nói năng đàng hoàng, tha thiết bày tỏ tình cảm và ước vọng về một cuộc sống gia đình hạnh phúc.

Trong mối quan hệ với mẹ chồng, bà đã hết lòng chăm sóc mẹ chồng khi bà ốm đau: “Bà rất vâng trời thờ Phật, khuyên nhủ lời lẽ ngọt ngào khôn ngoan”. Khi mẹ chồng mất, bà hết mực yêu thương, chăm sóc: “Bà hết lòng từ bi, lo lắng chu đáo như chính cha mẹ đẻ của mình vậy”. Tấm lòng của bà dành cho mẹ chồng đã khiến bà cảm động để rồi khi qua đời, bà đã dành những lời thiêng liêng cuối cùng của đời mình để chúc phúc cho con dâu. Xưa nay trong dân gian vẫn có câu nói “mẹ chồng nàng dâu” để chỉ mối quan hệ thủ đô Giữa hai đối tượng này không hề có sự hòa thuận nhưng qua thái độ của mẹ chồng đối với Vũ Nương, người đọc hiểu được tấm lòng chân thành, sâu sắc của nàng đối với mẹ chồng.

Với đứa con của mình, Vũ Nương đã dốc hết sức mình để nuôi nấng, che chở, yêu thương, chiều chuộng con (đến nỗi một hành động vô tư của nàng đã khiến nàng tự tử…).

Không chỉ vậy, với tư cách là một cá nhân trong xã hội, ở Vũ Nương nổi lên một lòng tự trọng cảm động. Bị chồng hiểu lầm, bị đổ oan, mặc dù vẫn khao khát hạnh phúc trần gian nhưng Vũ Nương đã chọn cái chết để chứng tỏ phẩm giá trong sạch của mình. Hành động này thể hiện lòng tự trọng, ý thức về danh dự và sự trong trắng ở người phụ nữ đáng kính này.

Ca ngợi vẻ đẹp của “người con gái Nam Xương”, Nguyễn Dữ đã góp tiếng nói của mình vào cảm hứng ngợi ca người phụ nữ nhân hậu của văn học trung đại. Bên cạnh Vũ Nương của Nguyễn Du, ta còn có thể kể đến chị em Thúy Kiều, Thúy Vân của Nguyễn Du, người chinh phụ của Đặng Trần Côn, Đoàn Thị Điểm, v.v.

Nhưng trong xã hội phong kiến ​​đang ở thời kỳ suy vong, cái đẹp tha hóa thường gắn liền với những bất hạnh và tai họa khôn lường: “Chữ tài đi liền với chữ tai và một chữ”. Khi ấy, văn chương lại lên tiếng thương cảm cho những số phận bị “cuốn theo chiều gió” không biết “vỗ” vào đâu.

Vũ Nương của Nguyễn Dữ cũng chịu nhiều bất hạnh.

Trước hết, cô ấy đã có một cuộc hôn nhân không được lựa chọn. Với vẻ đẹp thủ đô phải, lẽ ra cô ấy nên chọn một người chồng xứng đáng. Nhưng tiếc thay, cuộc đời chỉ dành cho nàng một chàng Trương Sinh. Đó là một “con nhà giàu” thất học nhưng giàu có “xin mẹ trăm lạng vàng” để cưới nàng làm vợ. Người phụ nữ hoàn hảo này không có quyền chọn cho mình một người chồng phù hợp. Cuộc hôn nhân của nàng là vì vàng bạc, khai thác đường, nó giống như một cuộc trao đổi thương mại, mua đi bán lại cho nhà chồng, Vũ Nương phải cố gắng hết sức để giữ gìn, lựa chọn con người Trương Sinh hết sức đa nghi: “Mẹ kiếp! cùng vợ ngăn cản”. Nhưng hạnh phúc thì phải do cả vợ và chồng cùng nhau vun đắp. Sau bao năm chờ đợi chồng trở về, cái giá mà Vũ Nương nhận được quá cay đắng.

Khi chồng đi lính, đêm đêm để đứa trẻ khuây khỏa và đỡ nhớ nhung, Vũ Nương đã chỉ vào bóng mình trên vách mà nói đứa trẻ chính là cha mình. Nhưng ý tốt của cô đã bị hiểu lầm. Nghe con kể chuyện cha đêm đêm vẫn về, Trương Sinh với tính đa nghi cố hữu đã hiểu lầm tấm lòng thủy chung của Vũ Nương. Anh vội nghe lời con mà không cần cân nhắc đúng sai: “Tính nó hay ghen, nghe con nói thế lại cho rằng vợ mình là người vợ xấu, lòng nghi ngờ ngày càng sâu, nó có gì sai đâu. di dời Được rồi”. Rồi ngang ngược, hống hách, không thèm đếm xỉa gì đến lời bào chữa của vợ, ngược đãi, vũ phu với Vũ Nương: “chỉ dùng lời bóng gió này nọ để mắng nhiếc, đuổi nàng đi”.

Trước nỗi oan không thể giải thích được (vì Trương Sinh không nói rõ lý do giận dữ), cuộc đời Vũ Nương như bế tắc: có sống thì cũng phải mang nỗi ô nhục bị chồng phản bội. Vì vậy, dù còn khao khát hạnh phúc trần gian nhưng nàng đành chấp nhận chết, dìm mình xuống Hoàng Giang.

Thân phận nhỏ nhoi, đáng thương của người phụ nữ dưới chế độ phong kiến ​​là thế, họ không làm chủ được cuộc đời mình, luôn ở thế bị động, chịu đựng những bất công, cay đắng, con số Số phận bất hạnh của Vũ Nương gợi lên những phong ba bão táp đã đi qua cuộc đời Đạm Tiên, Thúy Kiều, Tiểu Thanh, cung nữ, kẻ chinh phụ,… trong văn học trung đại.

Nhưng nếu chỉ dừng lại ở đó, tác phẩm của Nguyễn Du không đi xa hơn truyện kể dân gian. Nguyễn Du vô cùng quan tâm đến con số phận cô mê tín trong tác phẩm của mình. Tin tưởng và yêu mến nhân vật, nhà văn đã để nàng gửi mình vào mây nước Linh Phi. Nơi ấy, dù không đoàn tụ con cháu, người thân nhưng vẫn là nơi trân trọng những tâm hồn cao đẹp. Vũ Nương trở về trần gian trong ánh sáng lung linh huyền ảo của ánh nến và mặt nước huyền ảo.

“Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ đã góp tiếng nói nhân hậu, nhân đạo đòi quyền sống, quyền hạnh phúc của người phụ nữ Việt Nam dưới chế độ phong kiến ​​đang suy tàn. Chính cảm hứng nhân đạo trong tác phẩm đã giúp “Chuyện người con gái Nam Xương” của ông đi qua những bước thăng trầm của lịch sử dân tộc.