Ngay từ khi nước ta còn “tiếng súng Tây”, Nguyễn Đình Chiểu đã giương cao ngọn cờ yêu nước chống Pháp bằng thơ văn. Nam Bộ dần rơi vào tay giặc bởi triều đình nhà Nguyễn hèn nhát. Sống trong sự kìm kẹp của chế độ thực dân, trái tim một nhà thơ khác đầy đau thương nhưng vẫn nuôi hy vọng và hy vọng vào ngày mai, một vận hội mới để thay đổi thế giới. Bài thơ Cảm cảnh là tiếng vọng của tấm lòng vì nước của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu:

Hoa cỏ buồn chờ gió đông

Chúa mùa xuân ở đâu?

Mây giăng khắp phương Bắc trông tin

Những ngày đầu phương Nam không tiếng hồng.

Mảnh đất nay được chia thành mảnh đất khác

Hôm nay mưa, là trời chung.

Miễn là hòa bình và ân sủng nhìn xuyên qua

Một trận mưa như trút nước đã rửa sạch núi và sông.

Bài thơ được làm theo thể tám chữ, một thể thơ Đường luật quen thuộc. Chủ đề Chờ gió đông, Mong gió xuân mát nhưng thực chất là tâm trạng và khát vọng của nhà thơ đối với vận nước.

Sáu câu đầu (đề, thực, luận) tả cảnh chờ gió đông của đất trời, cây cỏ nhưng thực chất là để bộc lộ tâm trạng khắc khoải, thể hiện một nỗi buồn sâu sắc về cảnh cành khô, nhà tan:

“Cỏ hoa mong gió đông

Chúa mùa xuân ở đâu, có sao không?”

Hai chữ “buồn” thể hiện rõ tâm trạng buồn của hoa cỏ chờ đón gió xuân. Tiếp sau đó là một câu hỏi, như một tiếng kêu đau đớn, xót xa, càng làm nặng thêm, sâu thêm tâm trạng buồn bã, mong chờ nói trên.

Hai câu viết theo kiểu ẩn dụ. Nói “hoa cỏ” là nói quê hương, đất nước, sông núi, cũng là nói con người, đất nước. Còn “xuân chúa” có nghĩa là triều đình, vua chúa và có thể cả những trang anh hùng cứu nước. “Chúa Xuân” ở đâu, có nghe tiếng gọi của sông núi, cây cỏ đang “buồn bã” chờ đón làn gió xuân mát lành? Có gì đó vừa tha thiết, vừa buồn, vừa đau

“Mây phương Bắc ngóng tin

Những ngày đầu phương Nam không có tiếng hồng”

Vẫn theo nghĩa ẩn dụ, những hình ảnh “mây giăng phương Bắc”, “ngày phương Nam đã khuya” nhằm chỉ tình trạng đất nước điêu tàn, tăm tối vì ngóng trông tin chúa xuân, gió đông vô vọng. . Người xưa dùng chim én, chim hồng để gửi thông điệp. “Đi tìm tin tức” mà không thấy và “vô thanh” cũng có nghĩa là không có âm thanh. Hai câu thơ (thực) thể hiện sự chán nản, trách móc trước thái độ thờ ơ, vô trách nhiệm của chúa xuân:

“Bờ bờ xưa đã chia đất khác

Mặt trời và sương mù giờ đã mở ra bầu trời”

Hai câu này đưa ta trở lại hiện thực đau thương của đất nước thuở ấy. Bài thơ mang giọng điệu ai oán, căm giận.

“Cố hương” vốn là đất nước vẹn toàn của ta, sao lại chia cho kẻ khác, sống với giặc được không? “Có đội trời chung” thể hiện giọng điệu bất bình, thái độ dứt khoát, quyết liệt trước kẻ thù.

Hai câu kết:

“Chỉ cần Thánh Hoàng ăn qua

Một trận mưa như trút nước đã rửa sạch núi và sông.”

Nếu như ở đầu bài thơ, tác giả xưa sử dụng ngôn ngữ ẩn dụ: “chúa xuân” “gió đông” thì đến đây, ông thấy cần phải gọi thẳng tên để thay đổi hình tượng: đó là “Thành Hoàng”. , vị hoàng đế sáng suốt thấu hiểu lòng dân, ra tay cứu dân, cứu nước, rửa hận non sông. “nhìn thấu” nỗi lòng của nhân dân, hiểu được tâm tư, nguyện vọng của nhân dân. Bài thơ kết thúc với một viễn cảnh ấm lòng. Người xưa thường nói: “ân vương như mưa móc”, ở đây tác giả mong một cơn mưa thuận gió hòa để rửa sạch lũ cướp nước và cả lũ rác rưởi đang làm ô nhiễm nước non này.

Bài thơ có hai lớp nghĩa đan xen, rõ ràng và sâu lắng. Bề nổi dễ thấy của bài thơ là cảnh một người đang buồn, chờ “gió đông”, mong một “mưa hỗn hợp”… Nhưng ai đọc cũng thấy cái nồi cứ chìm, để phần bồn rửa. hiện ra ngày càng rõ nét. Đó là sự khao khát, mong đợi một ngày mai tốt đẹp sẽ đến. Càng nghĩ lại càng cảm kích trước tấm lòng của nhà thơ yêu nước mù lòa Nguyễn Đình Chiểu.