Phân tích bài thơ Tức cảnh Pắc Pó – Đề và văn mẫu 8

Phân tích bài thơ Tức cảnh Pắc Pó – Đề và bài văn mẫu 8

Dạy

Phân công

Sau 30 năm bôn ba bôn ba tìm đường cứu nước, đầu năm 1941, Chủ tịch Hồ Chí Minh bí mật trở về Pác Bó (Cao Bằng). Giây phút thiêng liêng và xúc động ấy đã được nhà thơ Tố Hữu ghi lại:

“Ôi sáng Xuân nay Xuân 41

Rừng mai nở trắng biên giới

Bác về… im lặng. chim hót

Bờ lau sậy thần thánh, hạnh phúc chết lặng…”

(Theo dấu chân Bác)

Hang Pác Bó đã trở thành nơi Người ở và hoạt động bí mật. Bài thơ “Tả cảnh Pác Bó” được Bác Hồ viết vào tháng 2 năm 1941 theo thể thất ngôn tứ tuyệt Đường luật:

“Sáng ra bờ sông, chiều vào hang

Cháo rau măng đã sẵn sàng

Bàn đá chông chênh lịch sử Đảng

Cuộc đời đúng là cách mạng mà!”.

Đoạn thơ phản ánh hoạt động phong phú, sôi nổi, phong thái điềm tĩnh và tinh thần lạc quan cách mạng của người chiến sĩ vĩ đại trong hoàn cảnh bí bách đầy khó khăn, gian khổ.

Câu thơ mở đầu gợi lên cuộc sống hoạt động thầm kín của nhà thơ trong những ngày đầu về nước, đó là “đốt lửa”. Hai đoạn tiểu dẫn thật ấn tượng.

“Sáng ra bờ suối, chiều vào hang”.

Các câu thơ có thời gian, không gian và hành động. Thời gian là “sáng” và “tối”; không gian là “suối” và “hang”; hoạt động là “ra” và “vào”. Mọi hoạt động đã thành nền nếp, từ sáng đến tối, từ khe suối đến hang đá, từ lối ra vào, khi cách mạng còn mới trứng nước, hoạt động chính trị xây dựng phong trào là chính, bí mật và nhiều khó khăn. Người chiến sĩ vĩ đại của dân tộc đã sống và làm việc ở Pác Bó: “Sáng ra bờ suối, chiều về hang”. Quy luật vận động đó thể hiện tinh thần làm chủ tình thế rất chủ động, lạc quan.

Câu thơ thứ hai, ba chữ “vẫn sẵn sàng” có hai cách hiểu rất thú vị. Sống và hoạt động bí mật trong núi và hang, chỉ có cháo nhưng ở trong hang này là có và dùng được. Đằng sau bài thơ là nụ cười của một người già dù vất vả nhưng vẫn lạc quan, yêu đời. Sau này, tư tưởng “phú quý mà hào phóng” ấy được Người nhắc lại trong bài Cảnh rừng Việt Bắc đầu xuân 1947.

“Khách đến mời ngô nếp nướng

Khi đi săn, bát thịt rừng quay

Non xanh nước biếc thong dong dạo chơi

Rượu ngọt, chè tươi, làm say…”.

“vẫn sẵn sàng”, “tự do đi lại”, “mặc say”… là những cách nói “sang” hóm hỉnh, yêu đời.

Cách hiểu thứ hai: Dù thiếu thôn khó khăn, phải ăn cháo với măng nhưng tinh thần cách mạng vẫn hăng hái, nhiệt tình. Gian khổ biết bao, nhưng với tinh thần “vẫn sẵn sàng, anh vẫn kiên trì niềm tin “thắp lửa”.

“Ai biết lửa trong hang núi

Nhưng sáng mãi, vạn kiếp về sau!”.

(Theo dấu chân Bác)

Khác với người xưa “công thành danh toại tự hồi hương”, trong thời gian ở ẩn trong rừng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sống và chiến đấu vì một lý tưởng cao cả.

“Bàn đá chông chênh lịch sử Đảng”.

Tổ quốc cần, Bác viết “Đường cách mạng”. Phong trào và cán bộ cần “Dịch Đảng”. Hình ảnh “bàn đá chông chênh” không chỉ thể hiện khó khăn chồng chất, thiếu thốn mà còn thể hiện tinh thần phấn đấu, hy sinh vì thắng lợi của cách mạng.

Câu cuối của bài thơ đọc rất thú vị. Một tiếng kêu xa xăm:

“Đời đúng là cách mạng mà!”.

“Sang” có nghĩa là xa hoa, sang trọng. Một cách nói, một cách sống, một quan niệm sống, ứng xử cao đẹp. Vượt qua gian khổ, khắc nghiệt là “xa xỉ”. Chỉ có “canh măng nấu thịt heo”, chỉ có “bàn đá xiên” mà vẫn “sang”. Sang vì sự lạc quan và niềm tin vào con đường cách mạng đánh Nhật đuổi Tây nhất định sẽ thắng lợi. Sang vì lý tưởng, vì đời sống tinh thần phong phú, vì sự ung dung tự tại. Nhà thơ Tố Hữu đã có một bài thơ rất hay nói về sự cao cả của Bác Hồ kính yêu:

“Áo vải mỏng manh và tâm hồn bất diệt

Những bức tượng bằng đồng phơi bày những con đường.”

(Chú)

“Tả cảnh Pác Bó” là một bài thơ hồn nhiên, giản dị mà sâu sắc, đẹp đẽ. Thơ là tâm hồn, là cuộc đời, là hành trạng của Bác Hồ. Bốn bài tứ tuyệt viết về Pác Bó đã đi qua chặng đường 60 năm. Nó như một chứng tích lịch sử về những tháng ngày gian khổ của cách mạng Việt Nam và của vị lãnh tụ nơi suối lạnh đầu nguồn. Nó gợi lên trong mỗi chúng ta bài học về một tinh thần lạc quan yêu đời, biết sống và hướng tới lí tưởng cao đẹp.

Tags:Văn 8

Theo Nhungbaivanhay.vn