Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh (1890 – 1969) là nhà văn thuộc nhiều phong cách: làm thơ chữ Hán, viết truyện bằng tiếng Pháp, chính luận, thơ trữ tình… vừa cổ điển vừa hiện đại, ở lĩnh vực nào cũng có. thành tích xuất sắc.

Trong số những tác phẩm viết bằng tiếng Pháp, truyện ngắn Vi hành là một sáng tạo độc đáo của Nguyễn Ái Quốc ở những năm hai mươi của thế kỷ XX. khi Người sống và hoạt động cách mạng tại thủ đô Pa-ri nước Pháp.

Năm 1922, vua bù nhìn Khải Định được các quan đưa về “mẫu quốc” để tham gia một cuộc giao tranh ở Marseilles nhằm đánh lừa dư luận Pháp và thuộc địa về chính sách “khai hóa” của thực dân Đông Dương. . Phan Châu Trinh viết “Thư bất lương”, Nguyễn Ái Quốc viết vở kịch “Rồng tre” và truyện ngắn “Vi diễn” để lên án và vạch trần sự thật của tên vua bù nhìn có nhiều hành vi mờ ám, vô cùng gian ác, làm ô danh dân tộc .

Nét độc đáo của truyện trước hết thể hiện ở cách đặt tên truyện với ý nghĩa châm biếm nhẹ nhàng, mỉa mai. “Bạo hành” là cách gọi những chuyến đi cơ mật của các bậc vua chúa ngày xưa. Họ cải trang thành thường dân, đi sâu vào các làng xóm, ngõ xóm, chợ quê, để tận mắt nhìn, nghe đời sống của người dân, tìm hiểu các giai nhân để từ đó có những chính sách cai trị đúng đắn hơn. , ích nước hơn lợi dân, thu phục lòng người. Các hoàng đế thánh mới hành động. Nhưng ở đây, tác giả đã gán cho “Vio” một nghĩa hoàn toàn ngược lại. Người đang hành quân ở thủ đô Pa-ri không phải là một nhà thông thái mà là một tên tay sai ngoại bang. Hành động của anh ta là lén lút, bất chính, chỉ để thỏa mãn thú vui cá nhân!

Những sáng tạo của Nguyễn Ái Quốc trong Vi hành rất độc đáo. Truyện được kể dưới dạng một bức thư của tác giả gửi cho người anh họ của mình. Đây thực sự là một hư cấu một trăm phần trăm. Tài nghệ “bịa đặt” mà chân thực của tác giả đã tạo nên một sức mạnh nghệ thuật vô cùng mạnh mẽ và thuyết phục! Toàn bộ câu chuyện là một chuỗi ngày càng nhiều những sai lầm lố bịch. Một cặp vợ chồng trẻ người Pháp gặp một người đàn ông da vàng đi tàu điện ngầm cứ ngỡ đó là ông vua An Nam không biết một chữ Tây “hư” nào nên vừa bàn tán vừa ngấu nghiến “cập kê”. mắt ác, tò mò.,.”. Người Pháp lầm tưởng những người “mũi tẹt, da vàng, mắt xếch” sống ở Pháp là vua An Nam, nhìn nhau, chỉ trỏ và kêu lên bằng tiếng: “Ông ấy kìa!” hay “nhìn ông ấy kìa!”. Và ngay cả chính quyền Pháp cũng bối rối, không phân biệt được giữa Khải Định và những nhà cách mạng Việt Nam đang bị theo dõi, khỏi lầm tưởng rằng họ đã xử vua An Nam!’ Toàn dân với làn da vàng trở thành hoàng đế ở Pháp.’ Vì vậy, những lúc tác giả tiến thêm một bước, Chính phủ “cử tùy tùng”, “bám gót giày” và đeo bám.

Sự thật là, không có gì gọi là sai lầm! Tác giả đã khéo léo “bịa ra” những tình huống thực tế để giễu nhại, châm biếm! Nguyên nhân của những sự nhầm lẫn “chí mạng” này là do những “hành vi” mờ ám của Khải Định! Qua cuộc đối thoại của đôi vợ chồng người Pháp ấy, người đọc có thể hình dung ra ông vua An Nam với những nét lố bịch đến nực cười! Tại sao Kim tối thượng không có “mặt dài”, “thẻ ngọc” mà ngược lại, vẻ mặt ngây thơ, dáng điệu gượng gạo, y phục lố lăng, trông như một “kẻ khờ”: “có gì đó” chao đèn trùm lên cái đầu đau nhức của cô, những ngón tay cô đeo nhẫn. Với khuôn mặt “lột ​​như vỏ chanh” nhưng “ông mặc cả bộ lụa, cả chuỗi hạt” khiến người ta “cười bò”. Khải Định xuất hiện trên đất Pháp chẳng khác nào một tên hề hạ đẳng. “Ông vua áo đen” thật đúng lúc khi “kho giải trí của chúng ta sắp cạn như BDD”. Trong khi đi xem cung nữ hầu vua Campuchia còn ngốn nghìn rưởi cái răng, nhưng “hôm nay chúng tôi không mất xu nào để được xem vua bên cạnh”.

Để tác phẩm đạt hiệu quả trào phúng cao nhất, Nguyễn Ái Quốc đã xen kẽ lời đối thoại của hai vợ chồng người Pháp với những câu chuyện kể cho anh em họ nghe. Ngòi bút của tác giả đã “lật” từ chuyện vua Thuấn nước Tàu sang chuyện vua Pie nước Nga đi hành hương, có người cải trang thành thợ cày, có người đi làm công nhân v.v… đã vạch trần bộ mặt hèn hạ của ngụy quyền An Nam .

Nhân vật người em họ cũng là sản phẩm của nghệ thuật hư cấu, là phương tiện để Nguyễn Ái Quốc trực tiếp bày tỏ tư tưởng, thái độ của mình. Với lối nói ấp úng, nửa tin nửa ngờ: ‘Tao không biết…’, “Là mày…”, “Hay là…”, giọng điệu càng thêm mỉa mai. thấm thía. rằng anh ta “muốn biết rằng người dân Pháp, dưới sự cai trị của người bạn Alexander đệ nhất, có được hạnh phúc, uống nhiều rượu và hút thuốc phiện nhiều như người dân miền Nam, dưới sự cai trị của bạn hay không?” Hay Khải Định hành động vì “chán làm vua to, nay muốn nếm mùi đời con nít!”. Cảnh ăn chơi xa hoa, lối sống sa đọa, tác phong làm ăn mờ ám của Khải Định ở Pháp được tác giả châm biếm sâu sắc! Lối viết ấy, mang tính chất “tiểu nhân” rất nguy hiểm, một mũi tên trúng hai đích. Những ai đã đọc “Bản án chế độ thực dân Pháp” của Nguyễn Ái Quốc có thể thấy rõ giọng điệu hóm hỉnh trong “Vi hành”.

Sự sáng tạo độc đáo trong truyện ngắn này còn thể hiện ở cách kể vừa “lạ”, vừa hóm hỉnh. Chưa đầy ba trang sách nhưng tác giả nói quá nhiều điều cần nói. Ngoài ra còn có một bức tranh biếm họa của vua bù nhìn. Ngoài ra còn có những việc làm mờ ám của anh ta. Có hình các quan chức và công chúng Pháp. Khi nói gần, khi nói xa, bóng gió, lấp lửng…, chơi mà chơi sao cho sâu. Viết ngắn gọn chứa đựng nhiều ý nghĩa. Đoạn cuối, tác giả cho rằng mỗi nửa bước mình đi, bọn mật thám “đeo gót giày”, nhưng khéo léo, tươi cười viết: “…mỗi lần ra khỏi cửa, thực sự không thể giấu nó đi, tự hào là người An Nam và tự hào có hoàng đế.” Chất hài hước của truyện vừa sôi nổi của phương Tây, vừa sâu sắc của phương Đông, vẻ đẹp của hai nền văn hóa Đông Tây được kết tinh và thể hiện một cách rất độc đáo trong truyện ngắn Vi Vi. chúng tôi biết tiếng Pháp để đọc trực tiếp nguyên tác nên khả năng cảm thụ văn học rất hạn chế.

Truyện ngắn “Tầm nhìn” là một minh chứng hùng hồn về tinh thần chiến đấu sắc bén

của ngòi bút nghệ thuật sáng tạo của Nguyễn Ái Quốc. Truyện được viết với mục đích chính trị rõ ràng nhưng vẫn là một tác phẩm văn học chân chính! Truyện ngắn “Vi hành” tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật của Bác: giản dị, ngắn gọn. Trong sách “Hoàng Lê Nhất Thống Chí” khi nói về tên ngụy quân Lê Chiêu Thống của Việt Nam, tác giả đã viết: “Từ đời đế vương đến nay, nước Nam ta chưa từng có một ông vua nào hèn như vậy!”. Đọc “Vi hành” của Nguyễn Ái Quốc, chúng ta cũng nghĩ về Khải Định như vậy. Sức mạnh của văn học nghệ thuật là vô cùng to lớn và sâu sắc.