Trong văn học Việt Nam, hiếm có tác giả nào có cuộc đời đa đoan như nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu. Nhưng từ trong gian khổ, nhà thơ đã cho người đọc chiêm ngưỡng một “ánh sáng khác thường” của cuộc sống và sự sáng tạo để càng nhìn, càng thấy “càng sáng”, càng yêu và biết ơn ông.

Nguyễn Đình Chiểu sinh năm 1822 trong một gia đình phong kiến ​​thuộc tầng lớp thấp. Là con đầu trong một gia đình đông con (7 người con), lại là con của một người vợ lẽ nên ngay từ nhỏ ông đã phải chịu cảnh bươn chải. Nơi ông sinh ra là đất Gia Định, 11 năm sau Nam Kỳ bị chiếm, cha ông gửi ông vào Huế ở nhờ nhà một người bạn. Sau 8 năm học ở Huế, ông trở lại miền Nam lo đèn sách chờ thi. Năm 1843, ông đỗ tú tài tại trường Gia Định. Năm 1846, Nguyễn Đình Chiểu lại vào Huế học chờ thi hội. Đây quả thực là một thời gian khó khăn, gian nan, vất vả đối với nhà thơ.

Sinh ra trong thời loạn lạc, lớn lên ông cũng gặp nhiều gian truân trong cuộc sống. Đầu năm 1849, khi sắp thi, nghe tin mẹ mất vào cuối năm trước, ông vội vào Nam chịu tang mẹ, bỏ dở kỳ thi. Trên đường về nhà anh bị ốm. Đường xa, nắng nóng, bệnh tình của anh ngày càng nặng, anh thương mẹ đến nỗi không may bị mù cả hai mắt. Chuyện tình của ông cũng đầy éo le: Trước kia, khi ông đỗ tú tài, có một phú ông. sống Nhà quê đã hứa sinh cho anh một cô con gái nhưng thấy anh bị mù lòa nên thất hứa. Thế là ước mơ không thành lại trở thành người “què”, đời sống tình cảm lận đận. Tương lai tưởng như đã khép lại, cánh cửa cuộc đời như đóng lại trước mặt anh. Tuy nhiên, bằng ý chí và nghị lực phi thường, anh đã vượt qua mọi khó khăn, biến nỗi đau thành sức mạnh, vươn lên làm chủ vận mệnh của mình. Sau khi mẹ mất, ông mở trường dạy học, nhiều học trò theo học và từ đó người ta gọi ông là Đồ Chiểu: Ngoài việc dạy học, ông còn nghiên cứu thêm về y học và bốc thuốc chữa bệnh cho dân. . Đây quả thực là một tấm gương sáng về ý chí và nghị lực sống khiến nhiều người khâm phục.

Không chỉ vậy, cuộc đời của ông còn là tấm gương sáng về lòng yêu nước, thương dân, tinh thần bất khuất trước kẻ thù. Tuy bị mù, không được trực tiếp tham gia kháng chiến nhưng ông vẫn thường bàn việc quân với Đốc Binh La, trao đổi thư từ với Trương Định – những thủ lĩnh nghĩa quân chống Pháp bấy giờ. Khi tản cư về quê vợ ở Ba Tri, ông vẫn giao lưu với các chí sĩ yêu nước, làm thơ phục vụ công cuộc kháng chiến của dân tộc. Khi Pháp chiếm ba tỉnh miền Tây, các cuộc khởi nghĩa ở Nam Bộ bị dập tắt, khi một số sĩ phu vào Bình Thuận, Nguyễn Đình Chiểu ở lại Ba Tri, nêu gương bất hợp tác với Việt Nam. kẻ thù. Dù thực dân Pháp tìm mọi cách mua chuộc, dụ dỗ nhưng ông vẫn một mực từ chối. Khi “Cần Vương” được ban bố, phong trào chống Pháp lại bùng lên khắp Bắc và Trung Kỳ, ông tràn đầy niềm tin vào cuộc đấu tranh mới của dân tộc.

Cuộc đời Nguyễn Đình Chiểu là tấm gương sáng ngời về ý chí và nghị lực sống, lòng yêu nước thương dân, tinh thần bất khuất trước kẻ thù. Con người ấy, người đọc đã gặp ở hình tượng chàng thanh niên Lục Vân Tiên – người thanh niên lý tưởng của thời đại trong Truyện Lục Vân Tiên.

Cuộc đời của anh khiến chúng tôi ngưỡng mộ và thơ anh cũng được chúng tôi yêu thích.

Ông đã để lại nhiều tác phẩm quý giá: Lục Vân Tiên, Dương Tử – Hà Mậu, Ngư Tiều y thuật đáp, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Văn Tư Nghĩa ra trận Lục Tỉnh, Văn tế Trương Định,… Giá trị của những bài thơ, bài thơ ấy còn sống mãi trong lòng người đọc bởi tấm lòng yêu nước, đạo đức, nhân đạo của Người. Trong thơ văn của Người, không có thể loại thơ nào chỉ giải tỏa sầu đau, chúng hướng tới đấu tranh, bảo vệ đạo lý con người và lợi ích của Tổ quốc, nơi lý tưởng nhân văn luôn được nêu cao. Lý tưởng đó phù hợp với truyền thống văn hóa của dân tộc ta.

Vì Khuê tài hoa, Nguyễn Đình Chiểu rất gần mà chúng tôi luôn ngước nhìn với tấm lòng ngưỡng mộ chân thành. Nguyễn Đình Chiểu, đó là một con người, một nhân tài Việt Nam.