Hình ảnh con trâu trong ca dao:

Trâu, tôi nói trâu này

Trâu ăn đủ cỏ, trâu cày cùng em

Vun đắp vốn nông nghiệp

Ta đây, người lo của công!

Nó đã cho ta thấy sự gần gũi của người dân Việt Nam với con trâu, người bạn gắn bó từ bao đời nay.

Nhắc đến con trâu, người ta nghĩ ngay đến một loài vật mạnh mẽ nhưng hiền lành, chăm chỉ. Trên cánh đồng, ta bắt gặp hình ảnh chú trâu cần mẫn kéo cày, giúp cày xới những cánh đồng để người nông dân gieo trồng dễ dàng hơn. Có thể nói, con trâu là người bạn luôn giúp đỡ người nông dân trong những công việc đồng áng nặng nhọc. Ngoài ra, trâu còn có thể kéo xe như trong những ngày mùa gặt vì trâu là con vật rất khỏe, có thể kéo được trọng tải khoảng 450-750kg, rất thuận lợi trong việc khuân vác hàng hóa ở nông thôn.

Không chỉ vậy, con trâu còn có một vị trí to lớn trong đời sống tinh thần của người Việt Nam. Hình ảnh “con trâu đi trước cái cày theo sau” đã trở nên gần gũi từ bao đời nay. Vì vậy trấu đã gắn liền với cuộc sống của người nông dân. Hình ảnh chú trâu thong thả gặm cỏ non xanh mướt, trên bầu trời là những cánh diều bay cao đã in sâu trong tâm trí mỗi người Việt Nam. Cưỡi trâu, thả diều là một trong nhiều trò chơi của trẻ em nông thôn, một thú vui mà các em yêu thích. Trên lưng trâu có nhiều trò chơi như đọc sách, thổi sáo… Những đứa trẻ ấy lớn lên, mỗi người một cuộc đời nhưng không bao giờ quên những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ.

Ngoài ra, trâu còn gắn liền với các lễ hội như chọi trâu, đâm trâu… Lễ hội chọi trâu ở Hải Phòng có lẽ nổi tiếng nhất:

Dù ai có đi đâu

Nhớ ngày hội chọi trâu.

Lễ hội chọi trâu là một phong tục tín ngưỡng để tạ ơn thần biển của người dân nơi đây. Những chú trâu khỏe nhất sẽ thi đấu với nhau để tìm ra người chiến thắng. Con trâu này sẽ bị giết để cúng thần linh, cầu cho mưa thuận gió hòa. Đó là một nét đẹp trong văn hóa truyền thống của Hải Phòng nói riêng và của Việt Nam nói chung. Gắn liền với đời sống vật chất và tinh thần của người dân, trâu còn góp mật trong đời sống văn hóa. Cùng với lúa nước, con trâu cũng gắn liền với nền văn minh lúa nước của Việt Nam và Đông Nam Á. Trâu trở thành linh vật của Sea games 22 vào năm 2003.

Có thể khi trình độ khoa học công nghệ ngày càng phát triển, hình ảnh chú trâu đã dần khuất bóng trên đồng ruộng, nhưng với một xã hội có nền tảng là nền văn minh lúa nước như nước ta, thì những câu ca dao về trẻ chăn trâu sẽ không bao giờ mất đi:

Trâu, tôi nói kho báu này

Trâu ăn đủ cỏ, trâu cày cùng em

Vun đắp vốn nông nghiệp

Tao đây trâu ai lo công…