Bình giảng bài thơ Nguyên tiêu (Rằm tháng riêng) – Đề và văn mẫu 8

Bình giảng bài thơ Nguyên tiêu (Rằm tháng giêng) – Đề và bài văn mẫu 8

Dạy

Phân công

“Nguyên tiêu” nằm trong chùm thơ chữ Hán được Hồ Chí Minh sáng tác trong chín năm kháng chiến chống Pháp, tại chiến khu Việt Bắc: “Nguyên tiêu”, “Báo Tiệp”, “Thu Dã”. .. Sau chiến thắng Việt Bắc. Thu đông năm 1947, xuân hè 1948, quân ta lại đánh thắng vẻ vang trên đường số. Niềm vui chiến thắng tràn ngập cả tiền tuyến và hậu phương. Trong không khí sôi nổi, phấn khởi ấy, bài thơ Nguyên tiêu của Bác Hồ đã xuất hiện trên báo Cứu quốc như một đóa hoa xuân thơm ngào ngạt. Xuân Thủy dịch bài thơ này khá hay. Nguyên văn chữ Hán, viết theo thể thất ngôn tứ tuyệt:

“Kim Yêu Nguyên Tiêu Nguyệt Chính Viên,

Xuân giang, nước xuân theo trời xuân;

Yên ba thâm đàm quân tử,

Ừ thì bán lại con đò rằm”.

Trăng rằm tỏa sáng rực rỡ cả một vùng không gian bao la. Bài thơ đã nói lên những cảm xúc, niềm vui tìm thấy trong tâm hồn của vị lãnh tụ của thời đại lịch sử.

Hai câu đầu vẽ nên khung cảnh tuyệt vời của đêm nguyên sinh. Trên trời, mặt trăng vừa tròn (trăng tròn). Rằm tháng Giêng đẹp lạ thường bởi mùa xuân làm cho trăng đẹp hơn. Và trăng cũng làm cho phong cảnh hữu tình. Quê hương bao la một màu xanh ngút ngàn. Màu xanh lấp lánh của “Xuân giang”. Màu xanh ngọc bích của “Nước suối” được nối tiếp bởi màu xanh biếc của “Trời xuân”. Ba chữ “xuân” trong câu thơ thứ hai là nét vẽ đặc sắc làm nổi bật cái “thần” của cảnh sông nước, đất trời.

“Giang xuân, nước xuân gặp trời xuân”.

(Sông xuân trời thêm xuân)

“Xuân” trong câu thơ chữ Hán của Bác Hồ là mùa xuân, tuổi trẻ, là vẻ đẹp tươi tắn. Nó còn miêu tả mùa xuân, của sông, nước, trời vào xuân. Nó cho thấy vẻ đẹp và sức sống mãnh liệt của đất nước ta: trong khói lửa vẫn bừng lên sức sống trẻ trung, tiềm tàng. Ngoài giá trị miêu tả cảnh đẹp đêm nguyên sơ, bài thơ còn thể hiện một cách tinh tế cảm xúc tự hào, hân hoan vô cùng của một hồn thơ đang rung động trước một đêm xuân đẹp, một đêm xuân lịch sử, đất nước đang trong anh dũng kháng chiến.

Với Bác, yêu vẻ đẹp của đêm nguyên sinh, yêu thiên nhiên cũng là yêu tha thiết cuộc sống. Bác yêu thiên nhiên nên sông núi, cỏ cây, hoa lá, vạn vật trong thơ Bác rất hữu tình. Có “trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa”; “Trăng vào cửa sổ hỏi thơ” trong niềm vui thắng trận. Bác yêu hoa núi, chim rừng Việt Bắc: “Xem sách, chim rừng vào cổng – Phê bình văn nghệ núi thăm học”; phải lòng núi rừng, chim rừng báo hiệu mùa thu đến… Thiên nhiên trong thơ Hồ Chí Minh là một trong những yếu tố tạo nên âm điệu trữ tình, màu sắc cổ điển.

Hai câu thơ cuối nói về dòng sông, sóng và thuyền chở trăng:

“Ở chốn thâm cung quân đàm,

Ừ, bán nguyệt, thuyền rằm”.

Ánh trăng hôm trước (1942-1943) soi trên ngục tù lạnh lẽo nơi đất khách quê người, thì đêm nay (1948) trăng soi trên chiếc thuyền Bác Hồ đang “bàn việc quân” ​​(bàn việc quân). . Trăng tròn là trăng hứa hẹn, báo trước các mùa trăng trong năm, được người dân đón nhận với bao niềm hi vọng, tình cảm nồng ấm. Lại nữa, trường hợp thưởng trăng không phải là trường hợp bình thường diễn ra ở sân đình, ngõ xóm, hay “đăng long vọng nguyệt”… mà là thưởng trăng trên sóng, nơi chốn. của “ba cõi thâm yên” – cõi âm thầm, bí mật bên sông, giữa chiến khu bạt ngàn giữa núi rừng! Người đang hưởng trăng rằm không chỉ là kẻ mặc khách năm xưa, mà còn là con người hành động, người lính đánh giặc, người lãnh đạo đang “bàn việc quân” ​​để lãnh đạo nhân dân kháng chiến. chiến tranh, bảo vệ non sông đất nước. Quả thật, đây là một trường hợp thưởng trăng rất đặc biệt: “Yên ba thâm đàm quân tử”. “Yên Bá” là khói và sóng, một thi liệu cổ mà Bác đã vận dụng rất sáng tạo để làm nên bài thơ “Nguyên tiêu” mang phong cách Đường Thi. Ba chữ “Chuyện quân sự” đã phân biệt thơ Bác với thơ người xưa, làm cho bài thơ mang màu sắc hiện đại và không khí lịch sử của thời đại.

Sau nhiều giờ bàn bạc căng thẳng điều binh trong khói lửa trầm luân, trời đã về khuya. Nửa đêm (có bán), Bác về đến bến, tâm hồn vô cùng sảng khoái. Con thuyền của thống soái, con thuyền của kháng chiến đã trở thành con thuyền trăng của nhà thơ nhẹ nhàng bơi trên dòng sông mênh mông, tràn ngập ánh trăng vàng:

“Dạ, bán thường, thuyền trăng rằm

(Khuya khuya trăng lấp thuyền).

“Chiếc thuyền chở trăng” là một hình ảnh rất đẹp và trữ tình, gợi cho ta liên tưởng đến những vần thơ hào hùng:

“Năm ngoái bạn đã chơi ở đâu?

Trăng non nước như chín mười”.

(Triệu Hủ – Đường thi)

“Thuyền ít lá đông tây vắng lặng,

Trăng trong lòng sông…”.

(Bạch Cư Dị)

“Nước trong xanh, thuyền đậu trên bãi biển,

Đêm trăng bạc, khách lên gác.

(Nguyễn Trãi)

Trở lại với thơ Hồ Chí Minh, ta thấy một con thuyền lênh đênh nhẹ nhàng trên sông, thoắt ẩn thoắt hiện trong khói sóng, chở theo muôn vàn ánh trăng hiện ra – một nhà quân sự giàu chất thơ đang lãnh đạo quân dân ta kháng chiến. giành lại độc lập tự do, giữ mãi những đêm trăng của quê hương thanh bình. Hình ảnh thuyền trăng trong bài thơ này cho thấy tâm hồn Bác giàu tình yêu thiên nhiên, trong cuộc kháng chiến gian khổ Bác vẫn lạc quan, yêu đời.

Qua bài thơ “Nguyên tiêu” ta có thể nói trăng nước trong thơ Bác rất đẹp. Chính vầng trăng ấy đã thể hiện phong thái ung dung và tâm hồn cao thượng của vị lãnh tụ thiên tài của dân tộc với nhân cách của một nghệ sĩ và một nhà hiền triết phương đông.

“Nguyên tiêu” được viết theo thể thất ngôn tứ tuyệt, man thể theo thể Đường thi. Bài thơ có đầy đủ các yếu tố của một bài thơ xưa: con thuyền, vầng trăng, sông xuân, nước xuân, trời xuân, sóng. Thơ nhẹ. Không gian bao la, vắng lặng… Chỉ khác một điều, giữa khung cảnh thiên nhiên hữu tình ấy, thi nhân không có rượu thưởng hoa thưởng trăng, không có thơ từ chương mà chỉ “đàm đạo quân tử”. Bài thơ như một bông hoa mùa xuân tươi đẹp trong vườn hoa dân tộc, là tinh hoa của tâm hồn, trí tuệ và đạo đức Hồ Chí Minh.

Vạn có nghĩa là người. Thơ là tiếng lòng, là tiếng nói của trái tim, âm vang từ một người đến nhiều người. Thơ Bác tuy nói về “trăng, hoa, tuyết, trăng…” nhưng đã phản ánh tư tưởng, tình cảm, lẽ sống cao cả của Bác. Bác yêu nước, yêu nhân dân tha thiết nên Bác yêu cả đêm trăng xuân thơ mộng. Trong cuộc kháng chiến gian khổ, Bác Hồ đã hướng về rằm tháng giêng, hướng về bầu trời mùa xuân với tâm hồn trong sáng và phong thái ung dung. Cuộc sống không thể thiếu trăng. Biết yêu trăng cũng là biết sống đẹp. “Nguyên tiêu” là một bài thơ trăng tuyệt tác của nhà thơ Hồ Chí Minh. Con thuyền tràn ngập ánh trăng cũng là con thuyền kháng chiến đang hướng tới thắng lợi và niềm vui thắng trận.

Tags:Văn 8

Theo Nhungbaivanhay.vn